Σεμινάριο βασικής εξέτασης σπέρματος από την SIGA-ESHRE
Η υπογονιμότητα είναι ένα πρόβλημα που απασχολεί ένα σημαντικό αριθμό ζευγαριών και η αιτία μπορεί να βρίσκεται τόσο στη γυναίκα όσο και στον άνδρα. Η κατανόηση και η διερεύνηση της υπογονιμότητας του ανδρικού παράγοντα παρουσιάζει εντυπωσιακή πρόοδο τα τελευταία χρόνια, ακόμη όμως και σήμερα μεγάλη διαγνωστική αξία έχει το σπερμοδιάγραμμα.
Οι ιδιαιτερότητες και ιδιομορφίες της συγκεκριμένης εξέτασης, όπως π.χ. η προσοχή που απαιτούν μετρήσεις με ζωντανά κύτταρα, ή η υποκειμενικότητα στην αξιολόγηση των παραμέτρων, έκαναν επιτακτική την ανάγκη τυποποίησης του σπερμοδιαγράμματος για τη δημιουργία κοινής γλώσσας. Για αυτό τον σκοπό ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) ξεκίνησε να εκδίδει εγχειρίδια που περιγράφουν με ακρίβεια τις μεθόδους που πρέπει να χρησιμοποιούνται στο δείγμα του σπέρματος από όλα τα σύγχρονα εργαστήρια για ένα αξιόπιστο αποτέλεσμα.
Παρ’ όλα αυτά η ετερογένεια των αποτελεσμάτων εξακολουθούσε να υπάρχει. Αυτό οδήγησε την Ευρωπαϊκή Εταιρεία Ανθρώπινης Αναπαραγωγής και Εμβρυολογίας (European Society for Human Reproduction and Embryology – ESHRE), σε συνεργασία με το ειδικό της τμήμα που ασχολείται με την Ανδρολογία (Special Interest Group in Andrology – SIGA), να πραγματοποιήσει τυποποιημένα σεμινάρια με θέμα την εξέταση σπέρματος. Τα σεμινάρια αυτά ξεκίνησαν το 1994 και συνεχίζουν με επιτυχία στις Σκανδιναβικές χώρες, το Βέλγιο, την Ολλανδία, τη Ν. Αφρική, την Ουκρανία την Ισπανία, τον Καναδά και άλλες χώρες.
Η διάρκειά τους είναι 5 μέρες και στο πρόγραμμα συμπεριλαμβάνεται τόσο το θεωρητικό όσο και το πρακτικό μέρος της εξέτασης σπέρματος. Το θεωρητικό μέρος καλύπτει όχι μόνο τους τρόπους μέτρησης του αριθμού των σπερματοζωαρίων, την αξιολόγηση της κινητικότητας και την μορφολογία αλλά και θέματα με ιδιαίτερο ενδιαφέρων όπως η σπερματογένεση, οι λειτουργικές δοκιμασίες και το πολύ επίκαιρο θέμα του ποιοτικού ελέγχου. Στο πρακτικό μέρος οι συμμετέχοντες έχουν την δυνατότητα, με τον εξοπλισμό που τους παρέχεται, να εξασκηθούν στις ενδεδειγμένες μεθόδους αξιολόγησης όλων των παραμέτρων του σπερμοδιαγράμματος.
Το πρώτο SIGA-ESHRE σεμινάριο σπέρματος για την Ελλάδα έγινε στην Θεσσαλονίκη τον Ιούλιο του 2004, με σκοπό να δημιουργηθεί και στην χώρα μας ένας πυρήνας ειδικών επιστημόνων, που θα έχουν όχι μόνο την ευαισθησία αλλά και την εκπαίδευση και πιστοποίηση από την ESHRE να οργανώσουν και να προάγουν τις ενδεδειγμένες μεθόδους της εξέτασης σπέρματος. Το σεμινάριο της Θεσ/νίκης οργανώθηκε από την Dr Θεοδοσία Ζεγκινιάδου, η οποία ασχολείται εδώ και χρόνια με το σπερμοδιάγραμμα και τον ποιοτικό έλεγχο των εξετάσεων σπέρματος, με την υποστήριξη της Ελληνικής Ανδρολογικής Εταιρείας. Εισηγητής ήταν ο Dr Lars Bjorndahl, πρόεδρος τότε της SIGA-ESHRE, ο οποίος με την βοήθεια της υπεύθυνης του Ανδρολογικού εργαστηρίου του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Carolinska Inger Sonderlung, παρουσίασαν τόσο τη θεωρητική όσο και τη πρακτική εφαρμογή των προτεινόμενων μεθόδων με δυναμικό τρόπο.
Στην ομάδα των εκπαιδευτών, εκτός από την διοργανώτρια Dr. Θεοδοσία Ζεγκινιάδου, συμμετέχουν σήμερα η τότε πρόεδρος της Ελληνικής Ανδρολογικής Εταιρείας, και διευθύντρια του ενδοκρινολογικού τμήματος του νοσοκομείου Αθηνών Έλενα Βενιζέλου, Ματίνα Νικοπούλου, η αναπληρώτρια καθηγήτρια της Ιατρικής Αθηνών, Ρωξάνη Αγγελοπούλου, η υπεύθυνη του Ανδρολογικού Εργαστηρίου της κλινικής «Μητέρα» Αγιολίνα Κουρή, η βιολόγος Λίνα Ευγενή και η βιολόγος Κατερίνα Βαρδάκη.
Κατά την διάρκεια των 5 γεμάτων ημερών που διαρκεί το σεμινάριο, οι συμμετέχοντες ακούν το θεωρητικό κομμάτι το πρωί και στην συνέχεια πηγαίνουν στο εργαστήριο για την πρακτική εξάσκηση. Έτσι συνδυάζεται η θεωρεία με την πράξη σε όλα τα θέματα που άπτονται της εξέταση σπέρματος: την μέτρηση του αριθμού των σπερματοζωαρίων, την αξιολόγηση της βιωσιμότητας, της κινητικότητας και της μορφολογίας τους, τις αποδεκτές από την Π.Ο.Υ. μεθόδους ανίχνευσης αντισπερματικών αντισωμάτων και τις λειτουργικές δοκιμασίες του σπέρματος, πάντα με έμφαση στον ποιοτικό έλεγχο των αποτελεσμάτων.
Τα σημαντικότερα βέβαια μηνύματα απορρέουν από τις μακροσκελείς συζητήσεις ανάμεσα στους συμμετέχοντες. Πάντοτε η ομάδα αποτελείται από κλινικούς και εργαστηριακούς γιατρούς καθώς και βιολόγους με ενδιαφέρον στην αναπαραγωγή Π.Ο.Υ., βλέποντας το κάθε θέμα από διαφορετική σκοπιά.
Ο σκοπός των σεμιναρίων αυτών είναι ιδιαίτερα σημαντικός για τον χώρο της Ανδρολογίας. Μέσα από την ειδική εκπαίδευση και πιστοποίηση των επιστημόνων, γίνεται προσπάθεια να ελαττωθούν οι αποκλίσεις που παρουσιάζει η εξέταση σπέρματος και να εγκατασταθεί σε κάθε χώρα ένα σύστημα εξωτερικού ποιοτικού ελέγχου, που θα διασφαλίζει την αξιοπιστία των αποτελεσμάτων των συμμετεχόντων εργαστηρίων. Έτσι το αποτέλεσμα θα έχει την μεγαλύτερη διαγνωστική αξία και θα αποτελεί ουσιαστικό βοήθημα στην θεραπευτική αγωγή του ασθενούς.
